Vỏ hạt Mã đề giúp xua tan nỗi lo về các bệnh tiêu hóa

Mã đề là loại cây thuốc dân gian rất phổ biến, thường mọc dại ở khắp các vùng làng quê Việt Nam. Vỏ hạt Mã đề mang lại nhiều lợi ích khác nhau cho sức khỏe đặc biệt là bệnh đối với các bệnh đường tiêu hóa.

Vỏ hạt Mã đề là gì?

Cây Mã đề có tên khoa học là Plantago major L., hay còn gọi là Mã đề thảo, Mã đề á, Xạ tiền,… Mã đề thuộc nhóm cây thân thảo sống lâu năm, mọc hoang có nguồn gốc từ vùng Tây Bắc Ấn Độ và khu vực Địa Trung Hải. Cây sinh sản bằng cách chia nhánh hoặc bằng hạt. Cây Mã đề cao tầm 10 – 15 cm, lá có hình thìa và gân hình cung.

Thành phần có trong hạt Mã đề bao gồm: chất glycoside, polysaccharide và chất nhầy, trong đó vỏ hạt Mã đề (Psyllium husk) được gọi là thành phần quan trọng nhất vì chứa nhiều chất xơ hòa tan. Do có hàm lượng chất xơ rất lớn nên vỏ hạt Mã đề được xem là loại thảo dược hàng đầu giúp nhuận tràng, hỗ trợ điều trị táo bón, trĩ, hội chứng rối loạn tiêu hóa do uống bia và giúp giảm cân hiệu quả.

Công dụng của vỏ hạt Mã đề với hệ tiêu hóa và sức khỏe nói chung

Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra hàm lượng chất xơ hòa tan có trong vỏ hạt Mã đề gấp 14 lần so với hàm lượng chất xơ có trong cám yến mạch. Chất xơ này không bị phá vỡ trong quá trình tiêu hóa mà còn có đặc tính hút nước ở trực tràng tạo nên các công dụng đặc biệt của vỏ hạt Mã đề với sức khỏe. 

Tác dụng nhuận tràng

Chất xơ hòa tan và chất nhầy có trong thành phần của vỏ hạt Mã đề vào dạ dày sẽ kết hợp với thức ăn và nước tạo thành một khối gel thúc đẩy quá trình bài tiết. Không chỉ thế chất nhầy còn có tác dụng làm mềm phân, giúp việc đào thải dễ dàng và nhanh chóng hơn, giúp nhuận tràng giảm các triệu chứng khó tiêu, đầy bụng. 

Tác dụng chống táo bón và trĩ

Kết quả nghiên cứu của Trung tâm y tế đại học Maryland (UMMC) cho thấy vỏ hạt Mã đề có khả năng giảm táo bón rõ rệt. Do khả năng hút nước và trương nở, vỏ hạt Mã đề sẽ trở thành một khói gelatin giúp tăng khối lượng phân, kích thích quá trình tiêu hóa và bài tiết. 

Một nghiên cứu khác của Cummings và cộng sự năm 2000 cũng cho thấy chất xơ chưa lên men từ vỏ hạt Mã đề ở dạng keo có khả năng làm mềm và bôi trơn, góp phần giảm táo bón ở cả người già và người trẻ. Đối với người bị bệnh trĩ, khả năng hấp thụ nước thành khối nhão như gelatin và tăng khối lượng phân của vỏ hạt Mã đề khiến phân trơn và mềm đi nhiều lần, giúp việc bài tiết và đào thải ở người bị bệnh trĩ trở nên dễ dàng hơn, tránh các tổn thương tới búi trĩ và giảm mạnh các cơn đau do trĩ gây ra. 

Tác dụng chống ung thư ruột kết

Cũng như các chất xơ khác, vỏ hạt Mã đề cũng có tác dụng phòng ngừa ung thư, đặc biệt là ung thư ruột kết do việc nó kích thích hoạt động của các vi khuẩn có lợi có trong ruột kết. Hệ vi khuẩn này kích thích sự lên men, tạo ra các acid béo dễ bay hơi, tác động trực tiếp lên tế bào thành ruột, thúc đẩy sự phân chia của tế bào bình thường, đồng thời ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

Hiện tượng này cũng giúp làm giảm độ pH trong phân, qua đó giảm tỷ lệ mắc ung thư ruột kết. Chất xơ trong vỏ hạt Mã đề còn có vai trò tích cực giúp bài tiết nhanh các chất có khả năng gây ung thư trước khi chúng có đủ thời gian để gây hại thành ruột. 

Tác dụng chống tiêu chảy

Vỏ hạt Mã đề tác động lên bệnh tiêu chảy nhờ các cơ chế sau: 

• Làm chậm sự chuyển động của ruột nên giảm bớt số lần đi ngoài. 
• Cô lập một số loại vi khuẩn gây tiêu chảy và kích thích hoạt động của các vi khuẩn có lợi. 
• Hấp thụ chất lỏng dư thừa ở trực tràng, liên kết phân thành khối để di chuyển chậm hơn trong trực tràng.
• Giảm mức độ mất nước nghiêm trọng của bệnh tiêu chảy.

Tác dụng giảm cân

Vỏ hạt Mã đề được khuyến khích đưa vào khẩu phần ăn dành cho những người đang có nhu cầu giảm cân. Chất xơ không dinh dưỡng có trong vỏ hạt Mã đề với đặc tính hút nước, trương nở và chiếm thể tích lớn có tác dụng làm đầy ống tiêu hóa, giảm phản xạ đói. Với 2 đến 3 muỗng vỏ hạt Mã đề dùng trong khoảng 30 phút trước bữa ăn tạo cho bạn cảm giác “no giả” và giảm năng lượng từ khẩu phần ăn của bạn. 

Nguồn:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7142308/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5878035/

https://nasol.com.vn/nguyen-lieu-moi/chiet-xuat-vo-hat-ma-de-psyllium-husk-5-cong-dung-voi-suc-khoe-con-nguoi