Viêm loét đại tràng là gì?

Khái quát về bệnh viêm loét đại tràng

Viêm loét đại tràng (Ulcerative Colitis – UC) là một bệnh viêm ruột (IBD) gây ra tình trạng viêm và loét ở lớp niêm mạc đại tràng (ruột già). Bệnh thường tiến triển mạn tính theo đợt, với các giai đoạn thuyên giảm xen kẽ các đợt bùng phát cấp tính.

Triệu chứng thường gặp

• Đau bụng, co thắt ở vùng bụng dưới
• Tiêu chảy nhiều lần trong ngày, đôi khi có máu hoặc chất nhầy
  Mệt mỏi, sụt cân
• Sốt nhẹ, chán ăn
• Cảm giác mót rặn thường xuyên

Khi không kiểm soát tốt, viêm loét đại tràng có thể gây ra nhiều biến chứng như thủng đại tràng, giãn đại tràng nhiễm độc, hoặc tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Các yếu tố làm trầm trọng thêm viêm loét đại tràng

Việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ làm bùng phát hoặc trầm trọng thêm triệu chứng viêm loét đại tràng là bước quan trọng trong kiểm soát bệnh.

1. Chế độ ăn không phù hợp

Thực phẩm cần tránh: Một số loại thực phẩm có thể gây kích ứng và làm nặng thêm các triệu chứng của UC, bao gồm:

• Đồ ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ
• Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh
• Đường tinh luyện và đồ ngọt công nghiệp
• Sản phẩm từ sữa (đặc biệt nếu không dung nạp lactose)
• Các loại đậu gây đầy hơi như đậu nành, đậu đen

Hệ vi sinh đường ruột bị ảnh hưởng: Chế độ ăn không cân đối còn làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột – yếu tố quan trọng giúp điều hòa miễn dịch và hạn chế viêm.

2. Căng thẳng kéo dài

Căng thẳng tâm lý là một trong những tác nhân chính gây ra hoặc làm nặng thêm đợt bùng phát viêm loét đại tràng.

Cơ chế tác động: Stress ảnh hưởng đến trục ruột – não, kích thích phản ứng viêm, làm thay đổi nhu động ruột và tăng tính nhạy cảm ở niêm mạc đại tràng.

Hậu quả:

• Gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy kéo dài
• Tăng nguy cơ tái phát bệnh
• Làm giảm hiệu quả điều trị

3. Thuốc giảm đau NSAID

Tác động tiêu cực lên niêm mạc ruột: 

Các loại thuốc giảm đau không steroid (NSAID) như ibuprofen, diclofenac có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, làm tăng phản ứng viêm và dẫn đến đợt bùng phát UC.

Giải pháp thay thế: 

Nếu cần dùng thuốc giảm đau, nên tham khảo bác sĩ để được chỉ định các loại thuốc an toàn hơn, như paracetamol hoặc thuốc đặc trị không ảnh hưởng tiêu hóa.

 4. Thuốc kháng sinh

Mất cân bằng hệ vi sinh: Thuốc kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi, làm hệ vi sinh ruột bị mất cân bằng – điều này có thể thúc đẩy viêm.

Khi nào nên dùng kháng sinh?

Chỉ nên sử dụng kháng sinh khi thật sự cần thiết và theo đúng chỉ định y khoa, tránh lạm dụng trong các trường hợp cảm cúm, ho thông thường.

5. Yếu tố môi trường

Ô nhiễm và hóa chất: Các chất độc hại từ môi trường như không khí ô nhiễm, thuốc trừ sâu, hóa chất tẩy rửa có thể kích thích phản ứng miễn dịch quá mức và làm nặng thêm viêm loét.

Thay đổi thời tiết: Sự thay đổi thời tiết đột ngột cũng có thể ảnh hưởng đến cơ địa, làm tăng nguy cơ tái phát bệnh ở những người nhạy cảm.

6. Hút thuốc

Nguy cơ tiềm ẩn:

Mặc dù hút thuốc lá có vẻ làm giảm nguy cơ UC ở người chưa mắc bệnh, nhưng với người đã mắc, hút thuốc (hoặc từng hút thuốc) lại làm tăng nguy cơ biến chứng, giảm hiệu quả điều trị và làm chậm hồi phục.

 

Lợi ích khi bỏ thuốc:

• Giảm mức độ viêm
• Tăng đáp ứng điều trị
• Cải thiện chất lượng sống và ngăn ngừa tái phát

7. Thiếu hỗ trợ tinh thần

Ảnh hưởng tâm lý: Sống cô lập, thiếu sự đồng cảm, chia sẻ từ người thân hoặc cộng đồng có thể khiến người bệnh mất tinh thần, dễ stress và không tuân thủ điều trị.

Vai trò của nhóm hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ bệnh nhân UC – cả trực tiếp và trực tuyến – giúp người bệnh có thêm kiến thức, động lực và cảm giác được đồng hành trong hành trình điều trị.

Cần làm gì để bảo vệ niêm mạc đại tràng khỏi viêm loét?

Để bảo vệ niêm mạc đại tràng và ngăn ngừa tình trạng loét, điều quan trọng nhất là duy trì một lối sống lành mạnh kết hợp với chế độ ăn uống khoa học. Người bệnh nên hạn chế các thực phẩm gây kích ứng như đồ chiên rán, cay nóng, rượu bia và caffein – vốn có thể làm tổn thương niêm mạc và kích thích phản ứng viêm. 

Đồng thời, tăng cường thực phẩm chống viêm tự nhiên như rau xanh, trái cây ít acid, cá béo giàu omega-3 và thực phẩm lên men (sữa chua, kefir) giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và tăng cường hàng rào bảo vệ niêm mạc. 

Ngoài ra, việc kiểm soát stress, ngủ đủ giấc và tránh lạm dụng thuốc giảm đau hoặc kháng sinh không cần thiết cũng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì lớp niêm mạc ruột khỏe mạnh. Nếu có tiền sử viêm đại tràng hoặc triệu chứng kéo dài, nên thăm khám định kỳ để được tư vấn, theo dõi và can thiệp sớm khi cần thiết.

Để biết thêm thông tin về các bệnh lý viêm loét đại tràng, hội chứng ruột kích thích xin vui lòng tham khảo trang web: https://baotrangvuong.com/

Nhà thuốc Smartpharma được cấp chứng nhận phân phối độc quyền chính hãng sản phẩm Bảo Tràng Vương giúp hỗ trợ viêm loét dạ dày, hội chứng ruột kích thích (IBS): https://smartpharma.vn/