Điều trị rối loạn tiêu hóa bằng cách thay đổi chế độ ăn uống hợp lý, lành mạnh, kết hợp kiểm soát căng thẳng, vận động thường xuyên cho thấy mang lại hiệu quả cao. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để cải thiện triệu chứng.

Rối loạn tiêu hóa là gì?

Rối loạn tiêu hóa là một nhóm các tình trạng bệnh lý xảy ra khi hệ thống tiêu hóa hoạt động không ổn định do bất thường về cấu trúc hoặc chức năng, phổ biến phải kể đến là:

• Hội chứng ruột kích thích (IBS)
• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
• Viêm/ loét dạ dày – tá tràng
• Viêm dạ dày ruột cấp tính
• Viêm đại tràng
• Các rối loạn tiêu hoá do bệnh lý toàn thân như: cường giáp, suy giáp, hội chứng kém hấp thu,…
• Tác dụng phụ của thuốc

Ngoài ra, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, chứng co thắt tâm vị,… cũng gây ra rối loạn tiêu hóa nhưng tần suất bệnh ít phổ biến hơn.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn tiêu hóa

Triệu chứng rối loạn tiêu hóa rất đa dạng, thay đổi tùy thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể. Một số dấu hiệu dễ nhận biết gồm:

Đau bụng

Táo bón

Tiêu chảy

Khó nuốt

Đau ngực hoặc đau lưng

Nấc cụt

Khó tiêu

Ăn không ngon

Cổ họng xuất hiện khối u

Đi đại tiện mất kiểm soát

Buồn nôn

Nôn ói

Chảy máu

Tăng hoặc giảm cân bất thường

Có thể điều trị rối loạn tiêu hóa tại nhà không?

Hầu hết các trường hợp bị rối loạn tiêu hóa đều có thể điều trị hiệu quả tại nhà bằng cách nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn thực phẩm dễ tiêu, tránh thực phẩm nhiều gia vị, dầu mỡ, bơ sữa… Ngoài ra, để hỗ trợ chữa trị rối loạn tiêu hóa, thì người bệnh có thể sử dụng thêm thuốc không kê đơn/ kê đơn theo chỉ dẫn của bác sĩ để cải thiện triệu chứng bệnh.

Cách trị rối loạn tiêu hóa hiệu quả

Dưới đây là gợi ý một số phương pháp điều trị rối loạn tiêu hóa hiệu quả: 

1. Xây dựng chế độ và thói quen ăn uống

Mục đích chính của chế độ ăn kiêng dành cho người mắc chứng rối loạn tiêu hóa là hỗ trợ cải thiện quá trình phân hủy, hấp thụ các chất dinh dưỡng sau khi ăn, giảm các triệu chứng khó chịu, như: chướng bụng, đầy hơi, khó chịu… Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích về thói quen ăn uống, giúp hỗ trợ trị rối loạn tiêu hóa người bệnh nên tham khảo.

Nhóm thực phẩm/ đồ uống nên bổ sung nhiều

Nước: Uống 1 – 2 ly nước ít nhất 1 giờ trước và sau bữa ăn, tránh uống trong bữa ăn hoặc ngay sau bữa ăn vì nước có thể làm loãng axit tiêu hóa.

Gừng: Gừng có tác dụng thúc đẩy tiết dịch dạ dày và cải thiện tiêu hóa, có thể ăn dưới dạng gừng tươi, nghiền thành bột thêm vào công thức chế biến, cắt lát và ngâm chua, hoặc uống trà gừng.

Nhóm thực phẩm nên bổ sung vừa phải

Chất xơ không hòa tan: Ưu tiên bổ sung chất xơ không hòa tan thay cho chất xơ hòa tan để giảm triệu chứng đầy hơi.

Chất đạm: Mặc dù quá trình tiêu hóa protein phức tạp nhưng dưỡng chất này vẫn rất cần thiết cho cơ thể, không nên cắt bỏ khỏi chế độ ăn hàng ngày, bao gồm: thịt, trứng, cá…

Nhóm thực phẩm nên hạn chế

Chất béo: Tiêu thụ nhiều chất béo sẽ giải phóng lượng lớn axit clohydric, có thể gây đau bụng. Vì vậy, chế độ ăn cần tránh các loại sữa nguyên kem, bơ, dầu, bánh quy, bánh ngọt…

Đường: Một số loại đường như lactose (có trong sữa và các sản phẩm từ sữa), sucrose (có trong đường trắng và sốt mayonnaise) và maltose (có trong bia, bánh quy và ngũ cốc ăn sáng) thường rất khó tiêu hóa, không tốt cho người bệnh đang bị rối loạn tiêu hóa.

2. Chế độ ăn nên loại bỏ

Đồ uống có ga, rượu, trà và cà phê không chỉ gây ảnh hưởng đến dạ dày mà còn có thể tác động tiêu cực đến đại tràng, gây ra các vấn đề về tiêu hóa. Đồ uống có ga, với lượng khí carbon dioxide, có thể khiến dạ dày và đại tràng bị đầy hơi, chướng bụng và khó chịu. Điều này đặc biệt gây rối loạn tiêu hóa và làm tăng áp lực lên đại tràng, khiến các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón trở nên nghiêm trọng hơn.

Rượu cũng là một tác nhân kích thích mạnh mẽ, có thể làm suy yếu niêm mạc đại tràng, dẫn đến tình trạng viêm, thậm chí là loét. Việc tiêu thụ rượu quá mức còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như viêm loét đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích (IBS).

Trà và cà phê, đặc biệt là các loại có chứa caffeine, có thể làm tăng sự co bóp của đại tràng, gây ra tình trạng tiêu chảy ở một số người, đặc biệt là những ai có hệ tiêu hóa nhạy cảm. Bên cạnh đó, caffeine còn có thể kích thích sự tiết axit trong dạ dày, làm gia tăng các vấn đề về tiêu hóa và có thể khiến đại tràng dễ bị kích ứng hơn.

3. Dùng men tiêu hóa

Người bệnh bị rối loạn tiêu hóa nên bổ sung men tiêu hóa đều đặn để giúp cải thiện triệu chứng. Lợi ích tích cực có thể kể đến như:

• Hỗ trợ hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn: Men tiêu hóa giúp phân hủy thức ăn và tăng cường hấp thụ tối đa dinh dưỡng, từ đó cải thiện rõ rệt tình trạng chướng bụng đầy hơi.
• Hỗ trợ điều viêm ruột: Bổ sung enzyme tiêu hóa giúp hỗ trợ tiêu hóa thức ăn đúng cách và cải thiện tình trạng viêm ruột.
• Giảm hội chứng ruột kích thích (IBS): Men tiêu hóa hỗ trợ quá trình phân hủy thức ăn trong đường ruột, giúp cải thiện hiệu quả các triệu chứng IBS như đầy hơi, chướng bụng, đi ngoài phân lỏng.

4. Dùng thực phẩm tốt cho đường ruột

Một số loại thực phẩm như: giấm táo, trà hoa cúc, trà bạc hà… đều rất tốt cho hệ tiêu hóa, giúp cải thiện hiệu quả các triệu chứng khó chịu ở dạ dày, đau bụng, đầy hơi… Người bệnh nên tham khảo để bổ sung vào thực đơn hàng ngày.

5. Dùng hoa quả tốt cho hệ tiêu hóa

Để điều trị rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, chướng bụng nên hạn chế ăn các loại trái cây có hàm lượng fructose cao như lê, xoài… Thay vào đó, thực đơn nên bổ sung các loại quả mọng và trái cây họ cam quýt, chẳng hạn như cam, bưởi bởi hàm lượng fructose thấp. Điều này sẽ giúp hệ tiêu hóa dễ dung nạp và ít gây đầy hơi. Đặc biệt, chế độ ăn nên có chuối, chứa hàm lượng fructose thấp nhưng rất giàu chất xơ và inulin, giúp kích thích sự phát triển của lợi khuẩn đường ruột.

Rối loạn tiêu hóa có thể là vấn đề phổ biến nhưng thường không quá nghiêm trọng và có thể cải thiện tại nhà thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và áp dụng các phương pháp tự nhiên. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hoặc không có dấu hiệu cải thiện, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp. Trong phần 2 của bài viết, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về các biện pháp khác để hỗ trợ và cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa, giúp bạn có thêm lựa chọn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình.